در ایران باستان جسد مردگان همانند دیگر فرهنگها و ادیان دفن و یا سوزانده نمیشد. ایرانیان به علت احترام و قداستی که برای این دو عنصر قائل بودند از آلوده کردن آنها خودداری مینمودند. در عوض جنازه درگذشتگان را بر بالای کوه قرار میدادند تا گوشت و امحاء آنان خوراک پرندگان وحشی شده و پس از مدتی استخوانهای باقیمانده متوفی را در محلی به نام استودان (استخوان دان) قرار میدادند. استودان میتوانست یک حفره و یا غار طبیعی بوده و یا در محلهایی که فاقد اینگونه عوارض طبیعی بودند محلی توسط سنگ برای این منظور ساخته میشد.
از همان زمان افراد متمول و حکام محلی برای خود اقدام به ساخت استودانهای اختصاصی در دل کوهها و صخره ها نمودند که نمونه های فراوانی از آنها در کل فلات ایران دیده میشود. در این میان استان کرمانشاه که از دیرباز محل زندگی و عبور و مرور مردم و شاهد تمدنهای مختلف بوده است گور دخمه‌های زیادی را در دل کوهسارانش جای داده است.
از معروفترین این گوردخمه ها میتوان به گوردخمه های دربند صحنه، دکان داوود، سان رستم، بیستون، برناج، اسحاقوند و سرخ ده اشاره کرد.
برای رسیدن به گور دخمه سرخ ده باید از پلیس راه بیستون به سمت شهر هرسین رفته و بلافاصله بعد از عبور از پل چهر به سمت راست پیچیده و از آنجا مسافت ۱۱ کیلومتر را به موازات رود گاماسیاب پیمود. حدود یک کیلومتر پیش از رسیدن به روستای سرخ ده بر فراز صخره ای که در سمت چپ جاده واقع است گوردخمه سرخ ده قرار دارد.
دهانه این گوردخمه که رو به جهت غرب است، ۱۱۰ سانتیمتر طول و ۸۵ سانتیمتر ارتفاع دارد. سه قاب تزیینی و خوش تراش نیز در اطراف ورودی حجاری شده اند. ابعاد داخلی آن شامل ۱.۷۵ متر عمق، ۲ متر عرض، ۱.۲۰ متر ارتفاع بوده و کف آن ۲۰ سانتیمتر پایین تر از دهانه ورودی قرار دارد.
برخی از باستانشناسان این گور را متعلق به گئومات مغ یا همان بردیای دروغین که بدست داریوش کشته شد دانسته اند که به نظر من با توجه به مغضوب بودن وی و فاصله دور این منطقه تا پایتخت، هگمتانه، عجیب و بعید به نظر میرسد.
در مرداد ماه امسال خبري مبني بر وقوع انفجار در این گوردخمه منتشر شد که اثر آن تنها به صورت حفره ای در داخل آن دیده میشود و خوشبختانه آسیبی به ظاهر بیرونی گوردخمه نرسیده است.
تابلوی معرفی گوردخمه سرخ ده
گوردخمه سرخ ده از کنار جاده
گوردخمه سرخ ده از کنار جاده
آرمین و عرفان در راه رسیدن به گوردخمه
گوردخمه سرخ ده
گوردخمه سرخ ده
فضای داخلی گوردخمه سرخ ده
فضای داخلی گوردخمه سرخ ده
حفره ایجاد شده بر اثر انفجار در داخل گوردخمه سرخ ده
رودخانه گاماسیاب
پس از دیداری از این گوردخمه به مسیر خود برای دیدن گوردخمه های اسحاقوند ادامه دادیم.
+ نوشته شده در یکشنبه بیست و سوم اسفند ۱۳۸۸ ساعت ۳:۲۲ ب.ظ توسط نادرالحکما دواساز
