سنندج که به کردی سنه، Sine نامیده میشود، دگرگون شده سنه‌دژ است که قلعه ای ساخته شده به دست سلیمان خان اردلان والی کردستان در زمان شاه صفی در سال ۱۰۴۳ هجری قمری میباشد و هیچ یک از جغرافی نویسان اسلامی پیش از آن تاریخ این شهر را به این اسم در آثار خود ذکر نکرده اند.

پیش از آن تاریخ مرکز حکومت منطقه در محلی به نام قلعه حسن آباد واقع در ۵ کیلومتری جنوب غربی سنه بوده است و طی سالهای ۷۴۶ الی ۱۰۴۳ ه.ق، ۱۲ نفر از حاکمان خاندان اردلان بر این قلعه و منطقه حکمرانی کرده اند تا آن که با ساخت قلعه سنه دژ توسط سلیمان خان اردلان قلعه حسن آباد متروک اعلام شده و به جای آن قلعه سنه دژ مرکز فرمانروایی اردلان ها اعلام شد.

درگذشته به جای شهر سنندج فعلی شهری به نام "سیر" وجود داشت که این کلمه در فارسی به معنای سی سر است. مجاور سی سر، ‏محلی بود به نام صد خانیه (صد خانه) که احتمالأ به مرور زمان این نام به سنه تغییر یافته است. سنندج مدت چهار قرن تحت حکومت حکام مورثی خاندان اردلان بود که نسبت خود را به ساسانیان می رسانیدند.

کریم خان زند در سال ۱۱۴۶ ه.ق سنندج را ویران کرد و پس از یک دوره هرج ومرج، خسرو خان اردلان در سنندج مستقر شد. آغا محمد خان قاجار به پاس خدمات وی سنقر کلیایی را نیز ضمیمه قلمرو حکومتی او کرد. از سال ۱۲۱۳ ‏تا ۱۲۴۰ ‏ه.ق امان الله خان پسر خسروخان در سنندج حکومت کرد که در این ‏مدت اصلاحات زیادی برای آبادانی و عمران شهرسنندج به عمل آمد. امان الله خان قلعه حکومتی را گسترش می‌دهد و تالاری بزرگ در آن می‌سازد و کف آنرا به گونه‌ای نیمه شفاف مفروش می‌کند. سپس تالار دیگری می‌سازد و تصویر پادشاهان بزرگ جهان همچون ناپلئون، امپراتور فرانسه و الکساندر تزار روسیه و چند تصویر از جنگهای بزرگ و نامدار را بر دیوار نقاشی می‌کند.

در زمان حکومت رضا قلی خان اردلان، پسر امان الله خان، بین اعضای این خاندان اختلافاتی به وجود آمد و پس از یک سلسله کشمکش ها سرانجام امان الله (معروف به غلامشاه خان) براد‏ر رضا قلی خان به حکومت رسید و در حقیقت این شخص آخرین والی موروثی سنندج بود که از سال ۱۲۶۹ ‏تا ۱۲۸۴ ه.ق. حکومت کرد.

‏در سال ۱۲۸۴‏ دولت مرکزی حاج میرزا معتمد الدوله عموی ناصرالدین شاه را به حکومت کردستان منصوب کرد که تا سال ۱۲۹۱ در آنجا حکمرانی می کرد. در دوره رضاخان یادمان‌های با ارزش دژ به دست علی محمد بنی آدمی ملقب به شریف الدوله از بین رفت. حوض مرمرینی که از سنگ یشم در دوره امان الله خان اردلان ساخته شده و در دژ به کار رفته بود به تهران فرستاده شد و در کاخهای رضا خان به کار رفت.

‏در حال حاضر سنندج مرکز استان و یکی از شهر های زیبای استان کردستان و غرب کشور محسوب می شود.

من هم سعی میکنم با توان محدودم گوشه هایی از دیدنی های این شهر را در سه پست متوالی جهت اطلاع و بهره برداری دوستان و خوانندگان عزیز تقدیم نمایم.

سنندج شهر تندیسها

سنندج را میتوان شهر تندیسها نامید. در هر یک از میادین شهر و پارکها مجسمه ها و تندیسهایی بسیار زیبا از شخصیتهای ملی، محلی و یا نمادین قرار داشته و نمایی بسیار زیبا به این شهر میدهد. معرفی و نمایش عکسهای این صنایع هنری، خود به چند پست مفصل نیاز دارد که از حوصله من و احتمالا خوانندگان خارج است.!!!

مجسمه میدان آزادی سنندج، اثری از هادی ضیاء الدینی

تندیسی در پارک آبیدر، البته احتمالا نیلبک آن توسط گردشگران نمونه به امانت گرفته شده است.!!!

پارک کوهستانی آبیدر

چند وقتی است که در شهرهایی که در مجاورت کوه قرار دارند ساخت پارکهای کوهستانی رواج یافته است. اولین و زیباترین نمونه این پارکها، پارک جمشیدیه تهران است که شاید بتوان از آن به عنوان زیباترین پارک خاورمیانه هم نام برد. البته با ساخت پارکهای کوهستانی جدید در سایر شهرها، این پارک دارای رقبای سرسختی همانند پارک کوهستان غربی کرمانشاه و پارک آبیدر سنندج شده است.

پارک آبیدر در غرب شهر سنندج واقع شده و دارای امکانات نسبتا مناسبی شامل محل های اتراق و کمپینگ، زمین بازی کودکان، رستوران و هتل میباشد. دسترسی به این پارک با توجه به وجود جاده ماشین رو تا ارتفاعات بالای آن نسبتا راحت است و البته دوستداران طبیعت و ورزشکاران هم میتوانند از میدان حجاب (امیریه) به صورت پیاده به ارتفاعات این پارک صعود کنند. از نقاط مرتفع این پارک در ساعات مختلف شبانه روز میتوان چشم اندازهای متنوع و بسیار زیبایی از شهر سنندج را مشاهده کرد.

تندیس میدان حجاب و نمای پارک آبیدر در پشت آن - عکس از آقای اردشیر ارجمندی

نمایی از شهر سنندج از پارک آبیدر  

نمایی از شهر سنندج از پارک آبیدر در شب

نمایی از شهر سنندج از پارک آبیدر در شب

پلهای قدیمی سنندج

رود قشلاق از شرق شهر سنندج میگذرد و در روزگاران گذشته پلهایی برای اتصال این شهر به سایر نقاط کشور و مناطق اطراف بر روی آن ساخته شده است. در حال حاضر دو پل از دورانهای صفویه و قاجاریه به فاصله کمی از شهر بر روی این رود باقیمانده است که به نام پل شیخ و قشلاق معروف میباشند.

پل قشلاق

‏این پل بر روی رودخانه قشلاق و در ابتدای ورود به شهر سنندج از مسیر همدان در سمت شمال راه احداث شده و با توجه به شباهت زیاد‏ی که به پلهای دوره صفویه دارد احتمالا در همان دوران ساخته شده است. این پل به طور کامل با آجرهایی با ابعاد ۵×۲۵×۲۵ ‏سانتی متر ساخته شده ‏و ملاط آن ساروج است. پل از دو دهانه بزرگ به عرض ۸.۷۵ ‏متر و چهار چشمه کوچک به عرض ۵ متر تشکیل شده ‏است و حدود ۹۰ متر طول دارد. عرض پل ۵.۸۰ متر و ضخامت پایه ها ۶.۳۰ متر میباشد. در دو طرف پایه های پل، موج گیرهایی تعبیه شده ‏که موج گیرهای شمالی مثلثی شکل و موج گیرهای جنوبی مدور می باشند.

د‏وکتیبه قدیمی در بدنه پل وجود دارد. کتیبه بزرگتر دارای تاریخ ۱۱۸۴ و کتیبه کوچک د‏ارای تاریخ ۱۳۳۴ ه.ق است که اولی تاریخ احداث و دومی تاریخ تعمیر پل را نشان می دهند.

پل قشلاق

پل شیخ

‏این پل نیز به سبک دوره صفوی و بر روی رودخانه قشلاق در ۸ ‏کیلومتری شمال سنندج احداث شده است. طول پل ۵۳.۵ متر، پهنای آن ۵.۳۰ متر و ارتفاع آن از سطح رودخانه ۷.۶۰ متر میباشد. پل اولیه دارای ۶ دهانه به شکل جناقی پنج و هفت بوده است که سه طاق سمت غربی آن به علت آسیب دیدگی، در دوره پهلوی اول به صورت رومی بازسازی شده اند.

پل شیخ

پل شیخ

پل شیخ از سمت شمال

این مطلب ادامه دارد....

  
+ نوشته شده در شنبه چهارم دی ۱۳۸۹ ساعت ۱۲:۴۹ ب.ظ  توسط  نادرالحکما دواساز