درياچه پريشان واقع در ۱۲ كيلومتري شرق كازرون يكي از زيباترين درياچه‌هاي آب شيرين ايران است كه به نام‌هاي مور، پريشان، شور، كازرون، يون، موز، توز، پريشم، فزشويه و فامور نيز شناخته مي‌شود. آب درياچه پريشان بخشي از طريق سيلاب‌هاي فصلي و نيز ريزآبه‌هاي كوه‌هاي محدوده آن تامين مي‌شود، اما بخش مهمي از آب تالاب از طريق چشمه‌هايي تامين مي‌شود كه اطراف تالاب يا زير تالاب بروز و ظهور دارند.

درياچه پريشان از جمله اكوسيستم‌هاي پايداري است كه بر اثر عوامل تكتونيك به وجود آمده و ميليون‌ها سال است كه شرايط خود را حفظ كرده است. اين درياچه به لحاظ شرايط خاص خود، علاوه بر پرندگان بومي، همه‌ ساله در طول فصل زمستان پذيراي جمعيت زيادي از پرندگان مهاجر ميباشد. از ۵۰۲ گونه پرنده‌اي كه در ايران شناسايي شده‌اند، چيزي بيش از ۱۰۰ گونه آن در منطقه ارژن و پريشان مشاهده و شناسايي شده كه شامل ۱۸ گونه مختلف اردك، پليكان، غاز، درنا، آنقوت، انواع پرندگان حاشيه آبچر مانند انواع حواصيل‌ها، اگرت‌ها، غاز، چنگر و طاووسك است كه در بين پرندگان ياد شده حدود ۴۰ گونه مختلف از آنها در سطح تالاب‌ها جوجه‌آوري مي‌كنند. گونه‌هاي بسيار نادر و كمياب نيز گاهي در سطح درياچه ديده شده كه شامل عروس غاز، اردك مرمري، اردك سرسفيد است و پليكان پا خاكستري در درياچه پريشان زادآوري مي‌كند. همچنين آبهاي اين درياچه محل زيست ۴ گونه ماهي بومي، شامل ماهي زردك، ماهي سرخه، ماهي پرك و مارماهي آب شيرين و همچنين چند گونه ماهي وارداتي نظير ماهي كپور، ماهي فيتوفالك و آمور است كه در سال ۱۳۶۸ به درياچه وارده شده‌اند. در اين ميان كپور معمولي با شرايط تالاب سازش پيدا كرده ولي ۲ گونه ديگر، مشكلاتي را در تالاب به وجود آورده‌اند.

پوشش گياهي تالاب پريشان شامل پوشش حاشيه‌اي و آبزي نظير ني، لوئي و جگن است. تنها گياه آبزي كه به صورت گسترده در بستر تالاب‌ها ديده مي‌شود،Vajas marina  با اسم محلي خارماهي است كه غذاي اصلي ماهي زردك (گونه بومي) است. ديگر گونه‌هاي گياهي درياچه پيرز، سريش، پشم لاخي و گوشاب است.

تالاب پريشان در سال ۱۳۵۱ بر اساس مصوبه شوراي عالي حفاظت محيط زيست به عنوان منطقه حفاظت شده و همچنين از سال ۱۳۵۵ به عنوان تالاب بين المللي در سايت كنوانسيون رامسر ثبت شده است. همچنين اين درياچه از سوي يونسكو به عنوان ذخيره‌گاه زيست‌كره معرفي شده است.

در اطراف اين درياچه به علت وفور آب و حاصلخيزي خاك، روستاهاي زيادي شكل گرفته و به غير از باريكه اي چند كيلومتري در شمال درياچه كه به علت اتصال مستقيم كوه به درياچه داراي شرايط صخره‌اي، شيب زياد و فاقد خاك قابل كشت ميباشد، ساير نقاط آن پوشيده از روستاها و كشتزارهاي آنان ميباشد. كليه اين روستاها بوسيله جاده ايكه از سمت جنوب درياچه عبور ميكند به مركز شهرستان (كازرون) متصل ميباشند. جاده فوق تقريبا ۸۰%‌ درياچه را دور زده و تنها حدود ۳۵۰۰ متر از شمال درياچه به علت شرايط عنوان شده در بالا فاقد جاده بوده و عملا مانع از كامل شدن حلقه به دور درياچه ميباشد.

در قسمت شمالي درياچه از گذشته به علت كوهستاني و صخره اي بودن ساحل آن كه مانع از تردد زياد در آن منطقه ميگرديد و همچنين رويش مناسب ني و گياهان آبي، به محلي امن جهت لانه سازي وتوليد مثل پرندگان بومي و مهاجر به همراه لاكپشتها و ساير جانوران منطقه تبديل شده بود.

در پي خشكساليهاي دو سال اخير متاسفانه ذخيره آب اين درياچه در حدود ۸۰% كاهش يافته و سطح وسيعي از آن خشك گرديد. به دنبال اين واقعه و در روزهاي سوگواري تاسوعا و عاشورا به ناگهان سر و كله ماشينهاي راهسازي در قسمت شمالي درياچه پيدا شده و به طور ناگهاني شروع به سوزاندن نيزار هاي حاشيه درياچه، تراشيدن كوه كنار درياچه و تخليه خاك در بستر آن به منظور ايجاد جاده جديدي در اين قسمت و كامل كردن رينگ جاده اي به دور درياچه به بهانه كوتاه نمودن مسير تعدادي از روستاهاي اين منطقه به مركز شهرستان نمودند. نكته جالب اينكه اينان بدون هيچ مخالفت جدي و برخوردي از سوي دستگاههاي مسئول به مدت يك هفته و با حد اكثر سرعت در تلاش بودند تا مردم و علاقه مندان به محيط زيست را در مقابل كار انجام شده قرار دهند.

با تلاش فعالان محيط زيست كازرون سرانجام پس از يك هفته دادستاني كازرون از ادامه عمليات راهسازي تا زمان اخذ و ارائه موافقت سازمان محيط زيست جلوگيري نمود.

طبق معمول بازار افشاگري و تكذيب ها هم در اين رابطه به راه افتاده و سياست "كي بود، كي بود، من نبودم.!" نيز مجددا به جريان افتاد. در اين ميان نكته جالب تغيير جايگاه سازمان حفاظت از محيط زيست از عنوان شاكي ماجرا به وكيل مدافع متهم ميباشد.

به دنبال توقف عمليات راهسازي به حكم دادستاني كازرون و با توجه به بي خيالي شاكي اصلي و مورد انتظار ماجرا، در تاريخ ۱۴ بهمن ۱۳۸۷ آیت الله دری نجف آبادی دادستان كل كشور در دستوری به رئیس سازمان حفاظت محیط زیست خواستار پیگیری علت تخریب تالاب پریشان و شناسایی و معرفی متخلفان شد. جالب اينجاست كه دو روز بعد در تاريخ ۱۶ بهمن ۱۳۸۷، فاطمه واعظ جوادی گفت كه این درخواست هنوز به دست من نرسیده است.!!!  طبیعی است که در چنین شرایطی متعرضان به محیط زیست با خیال راحت به کار خود ادامه خواهند داد.

از طرف ديگر عليرغم گفته رئیس اداره راه و ترابری کازرون مبني بر "احداث این جاده، بنا بر درخواست مردم"، كه نشانه اطلاع از اين ماجرا و دستور اين اداره بر شروع عمليات ميباشد، مديركل دفتر زيستگاه‌ها و امور مناطق سازمان حفاظت محيط زيست گفت: پيمانكار تخريب كننده تالاب پريشان هيچ قراردادي با وزارت راه و دستگاه‌هاي دولتي نداشته است.!!!

خدا ما را از آسيب سازمان حفاظت محیط زیست و روساي آن حفظ  بفرمايد.

 تصوير ماهواره‌اي از درياچه پريشان

بستر خشك درياچه پريشان

بستر خشك درياچه پريشان



بستر خشك درياچه پريشان

لينك - خبرگزاری مهر- مستند تصویری - تشریحی مهر از وضعیت پریشان "دریاچه پریشان"

لينك - خبرگزاری مهر- مرثیه ای بر پریشانی یک دریاچه

  
+ نوشته شده در یکشنبه چهارم اسفند ۱۳۸۷ ساعت ۱۲:۳۰ ق.ظ  توسط  نادرالحکما دواساز