در منطقه ریجاب قبرستانی قدیمی وجود دارد که در آن بقعه ای منسوب به ابودجانه، سحابی مشهور پیامبر اکرم دیده میشود و در نزد اهالی منطقه از احترام خاصی برخوردار است. این آرامگاه که با استفاده از لاشه سنگ و ملاط گچ ساخته شده، دارای پلانی چهار ضلعی بوده که بر فراز آن گنبدی مخروطی شکل قرار دارد. در جنوب اين آرامگاه نیز بناي ديگري شبيه به آن ولي در ابعاد كوچكتر قرار دارد که در داخل آن سنگ قبری به چشم مي خورد.
سماك بن اوس بن خَرَشَ‍ـة بن لَوذَان معروف به ابودجانه از انصار و از قبيلة بني ساعده بود که در جنگهای بدر، احد و ديگر غزوات پيامبر (ص) شركت داشت. در جنگ احد، پيامبر (ص) شمشيري بدو بخشيد و وي رشادت و پايداري بسيار از خود نشان داد و به همراه علی ابن ابیطالب جزو ۴ نفری بود که به رغم پيشروي و پيروزي قريشيان، از پيامبر (ص) جدا نشد و تا پایان نبرد از ایشان دفاع نموده و در این میان زخم های فراوانی نیز بر پیکرش وارد شد. می گویند ابودجانه در آنروز آنقدر با شمشیر به دشمن زد تا شمشیر چون داسی خمیده شد.
ابودجانه در سال ۱۲ هجری قمری در نبرد مسلمانان با مسیلمه کذاب، مدعی دروغین نبوت، شرکت کرد و حماسه آفرید و آن چنان مجروح شد که به شهادت رسید. (۱) و (۲)
با توجه به موارد ذکر شده در بالا به نظر میرسد که این مقبره متعلق به سماك بن خرشة انصاري است که به گفته طبری و در اخباري كه در باب فتوح زمان عمر، از سيف بن عمر تميمي نقل كرده است در فتح برخي نواحي ايران شركت داشته است، اما اين يك، كنية ابودجانه ندارد.
در حال حاضر این قبرستان در کنار جاده ریجاب به بابا یادگار قرار گرفته و در داخل محوطه آن تعداد زیادی قبور قدیمی و جدید دیده میشود. تعداد زیادی از این قبور بسیار ساده بوده و تنها شامل سنگی ساده و بدون تراش در بالای قبر و یا سنگچینی ساده که محدوده مزار را مشخص میکند میباشند. از طرف دیگر بر روی تعدادی از قبور این فبرستان بنا های چهار طاقی، همانند آتشکده های ساسانی ساخته شده است که در داخل آنها معمولا یک قبر دیده میشود. همچنین بر بالای تعدادی از قبور، بنای منار مانندی از خشت ساخته شده که سنگ قبر نیز بر روی آن نصب شده است.
متاسفانه به علت فرسایش سنگ قبر ها و رنگ روشن آنها من نتوانستم تاریخ خاصی را بر روی سنگ قبر های این محل تشخیص بدهم ولی به احتمال قوی این قبرستان در زمان حمله اعراب به ایران و به منظور دفن جان باختگان حمله به قلعه یزدگرد در این منطقه ایجاد شده است.
بناي مقبره منسوب به ابودجانه
بناي مقبره منسوب به ابودجانه
داخل مقبره منسوب به ابودجانه
نمايي از قبرستان و تنوع قبور در آن
نمايي از قبرستان و تنوع قبور در آن
نمايي از قبرستان و تنوع قبور در آن
نمونه بناي منار مانند قرار گرفته بر بالاي تعدادي از قبور
نمونه سنگ قبر نصب شده بر بناي منار مانند
نمونه بناي چهار طاقي قرار گرفته بر بالاي تعدادي از قبور
نمونه بناي چهار طاقي قرار گرفته بر بالاي تعدادي از قبور
+ نوشته شده در پنجشنبه چهاردهم خرداد ۱۳۸۸ ساعت ۱۲:۲۳ ب.ظ توسط نادرالحکما دواساز
