همانطور که در پست گور دختر ذکر شد، با توجه به شواهد و بقایای مخروبه بناهای باقیمانده در دشت پُشت پَر (بُزپَز یا بسپر) ، شهری بزرگ با معماری خاص زمان ساسانیان قرار داشته و احتمالا با شهرهای واقع در مسیر فیروزآباد به بیشابور در ارتباط بوده است. مشهود ترین نمونه از بقایای این شهر باستانی، بقایای بنایی ساخته شده از قلوه سنگ در فاصله حدود ۷۸۰ متری جنوب شرق گور دختر است که به کوشک اردشیر ساسانی معروف میباشد.
کوشک اردشیر
کوشک اردشیر
این بنا با قلوه سنگ و با استفاده از ملات ساروج ساخته شده است. بقایای ساختمان در حال حاضر به شکلی شبیه به مستطیل در جهت جنوب شرقی به شمال غربی قرار گرفته و با احتمال زیاد ورودی اصلی آن در سمت شمال شرق قرار داشته است. البته با توجه به پیش آمدگی ایوان شمال شرقی ساختمان، بقایای ایوان جنوب غربی و رعایت اصل قرینه سازی در بناهای مشابه دوران ساسانی، این بنا به احتمال قوی دارای پلانی صلیب شکل بوده است.
کوشک اردشیر
عمده ترین عناصر باقیمانده و قابل تشخیص این بنا در حال حاضر، دو ایوان بلند با طاقهای گنبدی در جهات شمال شرقی و جنوب غربی میباشند که شباهت زیادی به ایوانهای کاخ فیروزآباد فارس البته در مقیاسی کوچکتر دارند. البته به نظر میرسد ایوان شمال شرقی در اصل بقایای تالاری با سقف گنبدی بلندی باشد. چند اطاق با سقف هلالی نیز در اطراف این ایوانها قابل تشخیص است ولی سالم ترین قسمت بنا یک راهرو طولانی و سرتاسری در طول ساختمان و از جنوب شرق تا شمال غرب بنا میباشد که سقف هلالی آن ارتفاعی در جدود ۶ متر دارد. تزئینات این بنا شباهت زیادی به تزئینات کاخ فیروزآباد فارس دارد بخصوص دندانه موشيها و گوشواره هاي باقیمانده ایوان شمال شرقی که کاملا یادآور کاخ فیروز آباد است.
ایوان شمال شرقی کوشک اردشیر
تزئینات ایوان شمال شرقی کوشک اردشیر
همچنین بر بالای قسمت جنوب شرقی بنا ستونی از قلوه سنگ به شکل یک مناره قرار دارد که کاربرد آن مشخص نیست ولی احتمال داده میشود که جهت نگهبانی و یا قرار دادن روشنایی جهت راهنمایی در شب بوده باشد.
راهرو سراسری کوشک اردشیر
راهرو سراسری کوشک اردشیر
در حال حاضر حفاظت خاصی از این بنا به عمل نمی آید به گونه ای که زمینهای کشاورزی تا چند متری آن پیش رفته و هر ساله شخم زده میشوند. همچنین نفوذ آب باران و رویش گیاهان نیز باعث تسریع در تخریب این بنا میباشند. رسوبات و فضولات حیوانی به ارتفاع چند متر از کف این بنا در قسمتهای مختلف را پوشانده اند خصوصا در اطاقها و ایوان ضلع جنوب غربی که تا فاصله کمی از سقف پر شده است.
ایوان جنوب غربی کوشک اردشیر
ایوان جنوب غربی کوشک اردشیر
با توجه به عدم کاوش و خاکبرداری علمی در این بنا، کاربرد، سازنده و یا صاحب بنا مشخص نمیباشد ولی با توجه به سبک معماری و شباهتهای آن به کاخ فیروز آباد فارس، به کوشک اردشیر معروف شده است.
بقایای بنایی دیگر در دشت پشت پر
بقایای بنایی دیگر در دشت پشت پر
از دیگر بقایای بناهای باقیمانده از شهرهای باستانی در این منطقه میتوان به بقایای بنایی در ۸۵۰ متری غرب کوشک اردشیر و ۷۰۰ متری جنوب غربی گور دختر اشاره کرد. از بقایای این بنا که در جنوب گورستانی قدیمی در نزدیکی گور دختر واقع شده است مشخص است که بنایی دو طبقه بوده و در حال حاضر سقف هلالی اطاقی بزرگ در طبقه فوقانی بیرون از آوارها باقی مانده است.
بقایای بنایی دیگر در دشت پشت پر
بقایای بنایی دیگر در دشت پشت پر
+ نوشته شده در دوشنبه سی ام بهمن ۱۳۹۱ ساعت ۱۱:۱۱ ب.ظ توسط نادرالحکما دواساز
